Historie van de kerk

Geschiedenis

Hoewel de oorsprong van de kerk van Saaxumhuizen waarschijnlijk in de 13^e eeuw ligt, is hier niet veel meer van te zien. Verbouwingen in de 19e eeuw hebben hun stempel gedrukt op de huidige aanblik. In 1846 verdween het gemetselde gewelf, werden de oude vensters vervangen door spitsboogvensters en de oude bakstenen blokvormig bepleisterd. Twaalf jaar later werd de bouwvallige, vrijstaande stompe toren afgebroken en vervangen door een bakstenen exemplaar met een achtzijdige, ingesnoerde naaldspits. In 2011-12 werd de kerk gerestaureerd, hetgeen toen hard nodig was.

Hetzelfde geldt voor het interieur, dat wordt bepaald voor de veranderingen die jonkheer Goosen Geurt Alberda van Dijksterhuis in de 19^e eeuw heeft laten aanbrengen. Als collator liet hij het interieur vernieuwen met een nieuwe preekstoel en herenbanken. Het rugschot van de bank van Goosen Geurt bevatte oorspronkelijk als vulling voor het fronton een gesneden paneel van het ‘Laatste Avondmaal’. Helaas werd deze in 1977 gestolen, de huidige replica stamt uit 1996. Twee putti dragen een schild met het wapen van Alberda. Het houtsnijwerk van de herenbanken werd in opdracht van Goosen Geurt uitgevoerd door Anthonie Wallis (1790-1845) uit Groningen. Preekstoel en kerkbanken zijn van de hand van houtbewerker Kamminga.

Het neobarokke orgel werd in 1851 opgeleverd door Petrus van Oeckelen, waarna er niets meer aan het orgel werd gewijzigd. Als gevolg hiervan bleek het orgel in 1978 niet meer bespeelbaar. Een herstelplan werd opgesteld, het regeerwerk hersteld en in 1987 volgde een algehele restauratie.